Duurzame ontwikkeling is ook in tijden van crisis essentieel
De laatste jaren gaan we van de ene naar de andere crisis. De wereldwijde coronapandemie is nog niet helemaal verteerd terwijl er oorlog uitbreekt in Oekraïne, waardeketens verstoord geraken en energieprijzen de hoogte inschieten. Deze crisissen leggen bloot waar we in het verleden de mist zijn ingegaan. Corona is ontstaan en verspreid door een ingewikkelde aaneenschakeling van factoren zoals verstoorde ecosystemen, urbanisatie en onze steeds meer geglobaliseerde levensstijl. De energiecrisis en verstoorde waardeketens maken duidelijk hoe afhankelijk Europa is. Tegelijkertijd tonen deze crisissen ook aan hoe het beter kan. We kunnen onze productieketens terug meer zelf in handen nemen binnen Europa, kiezen voor duurzame, lokale en hernieuwbare energie, meer inzetten op waardige werkomstandigheden en het bestrijden van ondemocratische waarden, klimaatopwarming, biodiversiteitsverlies en ongelijkheden. Kortom, we kunnen kiezen voor systemische verandering op lange termijn, net hetgeen waar duurzame ontwikkeling om draait.
De SDG’s als kompas
Systemische verandering is precies wat de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of SDG’s van de VN willen bereiken. Belgische organisaties besteden veel meer aandacht aan deze doelstellingen dan 2 jaar geleden. Dat blijkt uit de recent gepubliceerde SDG Barometer. Organisaties geven aan dat het nastreven van de SDG’s in crisistijden essentieel is voor de veerkracht en zelfs het voortbestaan van hun organisatie. Toch gaat de verankering van de SDG’s bij veel organisaties nog niet diep genoeg volgens de onderzoekers. Pas als de SDG’s binnen een organisatie doorsijpelen tot in de kern van de werking, bereiken we de noodzakelijke verandering. Een recente studie van het federaal planbureau toont aan dat deze kritiek ook geldt voor overheden.
Duurzaam ketenbeheer
Zo moeten organisaties meer inzetten op het duurzaam organiseren en beheren van hun volledige productie- en waardeketens. Vaak kijken organisaties enkel naar de eerste schakel in de toeleveringsketen, terwijl mensenrechtenschendingen en milieuschade pas verderop in de waardeketen gebeuren.
In een KMO-land als België dienen overheden ondersteuning te bieden in het verduurzamen van waardeketens. KMO’s hebben vaak de middelen of mankracht niet om snel zulke aanpassingen te maken. Het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling helpt al op verschillende manieren. Het FIDO ontwikkelde een online tool om KMO’s te helpen met hun due diligence strategie en werkt samen met sectororganisaties om ketenbeheer te verduurzamen. In 2023 start het ook een programma rond grondstoffenschaarste. Dit programma zal inzetten op duurzame innovatie en beleid uitwerken om onze productie en consumptie zo te organiseren dat België zo weinig als mogelijk afhankelijk is van grondstoffentekorten. Ook een doorgedreven due diligence voor grondstoffen die niet binnen Europa verkregen kunnen worden is cruciaal.
Met zulke initiatieven wil het FIDO benadrukken dat samenwerking tussen overheden, bedrijven, middenveldorganisaties, academische instellingen en burgers cruciaal blijft voor de transitie naar een duurzame wereld.
