FairFin is één van onze SDG Voices

De SDG Voices zetten de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen in de verf. In 2019 dragen zes nieuwe organisaties deze titel uit. Fairfin is één van hen. We spraken met Coördinatrice Marjon Meyer over hun plannen als SDG Voice.

FIDO: FairFin zet zich in voor een fair financieel systeem. Geldstromen en investeringen hebben namelijk een grote impact op onze samenleving. Hoe kunnen we geld inzetten voor een duurzamere samenleving?

Marjon Meyer: “Geld kan worden ingezet om projecten of bedrijven met een meerwaarde voor de maatschappij te stimuleren, bijvoorbeeld omdat zij de SDG's mee realiseren. Investeerders zoals banken, fondsen, maar ook organisaties en individuen, zouden hun keuzes voor investeringen best niet enkel op basis van financiële criteria ('hoe krijg ik mijn geld zeker terug, liefst met een flink rendement?') maken, maar ook op basis van dergelijke duurzaamheidscriteria. Welk bedrijf opereert met verantwoordelijkheid voor mens en milieu en welk niet? Welke technologie verdient een boost om de energietransitie te realiseren? Welk project gaat mijn buurt helpen om meer zelfvoorzienend te zijn? Als je investeert in iets waar je in gelooft, creëer je maatschappelijk rendement.”

 De investeringen van vandaag bepalen de wereld van morgen. We moeten als belangrijk als samenleving eerst definiëren welke wereld dat moet zijn, om daar vervolgens ons financieel systeem en onze investeringen op af te stemmen.

FIDO: Wat zijn de grootste gebreken van en uitdagingen voor ons huidig financieel systeem?

Marjon Meyer: “De investeringen van vandaag bepalen de wereld van morgen. Daarom is het allereerst belangrijk als samenleving te definiëren welke wereld dat moet zijn, om daar vervolgens ons financieel systeem en onze investeringen op af te stemmen. Nu is het vaak omgekeerd: er moet geld zijn en daarom moeten er banken zijn, en als die in gevaar komen – zoals tijdens de crisis van 2008 – moet de samenleving zorgen dat die overeind blijven. FairFin pleit daarom alvast voor kleinere banken, die niet too big to fail zijn.

Maar op een algemener niveau zouden maatschappelijke doelen vooraf moeten gaan aan financiële doelen. Een goed voorbeeld daarvan is het probleem van klimaatverandering: er is niet alleen een groeiend bewustzijn van de problematiek en een politiek akkoord om er iets aan te doen, er zijn ook technisch haalbare scenario's voor hernieuwbare energie tegen 2050. Het probleem ligt bij de investeringen. Privé-investeerders komen pas in actie als de verwachte winst groot genoeg is. In het geval van groene energie gaat het vaak om complexe projecten met een lange investeringshorizon, waardoor investeerders het moeilijker vinden het rendement en de risico’s in te schatten. En er dus niet in investeren. Terwijl de realiteit schreeuwt om een afbouw van investeringen in fossiele brandstoffen en een injectie in de financiering van een sociaal-rechtvaardige transitie naar een koolstofarme maatschappij.

En zo zijn er negatieve voorbeelden uit allerlei sectoren, waar financiële instellingen op dit moment ons geld gebruiken om te investeren in industrieën waar de mensenrechten zwaar worden geschonden, wapens worden geproduceerd, bossen massaal worden gekapt en dergelijke meer, zowel dichtbij maar misschien nog meer in het Zuiden. Terwijl ons geld positief gebruikt zou kunnen worden. Dat gat overbruggen, maatschappelijke invloed tot in het financieel systeem te krijgen, is een van de grootste uitdagingen die wij zien.”

FIDO: Waar zouden we als organisatie of als burger bewuster mee moeten omspringen?

Marjon Meyer: “Privé-investeerders als grootbanken of verzekeringsmaatschappijen opereren met ons geld. Dat geeft ons het recht om te vragen waarin dat geld wordt geïnvesteerd en de mogelijkheid om te protesteren als die investering niet strookt met onze eigen waarden.

Een mooi voorbeeld daarvan is het project van huisarts Anneleen De Bonte. Zij is, net als andere zelfstandigen, wettelijk verplicht maandelijks bij te dragen aan een pensioenfonds. Haar pensioenfonds kon haar niet vertellen waarin dat geld werd geïnvesteerd. Uit verder onderzoek bleek dat dat gebeurde in allerlei praktijken – steenkoolcentrales, mijnbouw, ontbossing – die niet direct bijdragen aan menselijk welzijn, een van de waarden die zij als arts dagelijks nastreeft. Nog meer slecht nieuws was dat er geen alternatief was: geen enkel fonds voor zelfstandige zorgverleners had een beleid dat op een degelijke manier rekening hield met het nastreven van een gezonde leefomgeving en welzijn. Door aan de bel te luiden, collega's bewust te maken én een dialoog in de financiële sector te starten, komt daar nu verandering in. Dit toont dat het loont om als burger kritisch te staan tegenover de instanties die je geld beheren en om verandering te vragen.

 Via tools als BankWijzer (www.bankwijzer.be) geven we met FairFin burgers de kans hun bank direct aan te spreken als ze investeert in zaken waarmee ze het niet eens zijn. Maar als organisatie of burger kun je ook zélf investeerder zijn. Je hoeft niet via een bank of andere financiële instelling gaan om geld te plaatsen in een project waar jij in gelooft. In België bestaan er tientallen coöperaties die via hernieuwbare energie, bio-landbouw of gedeelde mobiliteit werken aan een duurzame samenleving en waarin je als burger direct kunt investeren. Een overzicht hiervan vind je op www.fairfinlabel.be De overheid promoot ook bepaalde investeringen dichtbij huis, zoals de win-winlening waarmee je met een belastingvoordeel kunt investeren in een onderneming naar keuze (zie www.pmv.eu). En sociaal crowdfundingsplatform Socrowd geeft renteloze leningen aan projecten met een maatschappelijke meerwaarde waarin je kunt meestappen (www.socrowd.be). Allemaal initiatieven die op kleine schaal tonen wat wij op grotere schaal zouden willen zien: ondernemen met maatschappelijk doel, in samenwerking met betrokken investeerders.”

Als SDG Voice werken we samen met partners aan een aanbod derde pijlerproducten (het 'pensioensparen'), zodat iedereen duurzamer kan sparen voor zijn pensioen.

FIDO: Wat zijn jullie plannen als SDG Voice?

Marjon Meyer: “ Als SDG Voice willen we verdergaan op het pensioenenpilootproject van Anneleen De Bonte. Pensioengeld is in wezen fantastisch geld om SDG's mee te realiseren: het staat voor langere tijd “geparkeerd”, hoeft geen korte termijnwinst te behalen en kan dus dienen voor een duurzame toekomst. Als SDG Voice werken we samen met partners aan een aanbod derde pijlerproducten (het 'pensioensparen'), zodat iedereen duurzamer kan sparen voor zijn pensioen. Daarnaast willen we het thema opentrekken en durven we fundamentele vragen stellen: wat hebben we eigenlijk nodig als we op pensioen zijn en zijn financiële producten, blootgesteld aan de grillen van de financiële markten, wel het beste antwoord daarop?

Duurzaam pensioen en duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn in de eerste plaats een verhaal van waarden en prioriteiten. Gelijke kansen op een waardig leven, een veilige leefomgeving, gezonde voeding en goede zorg: doelstellingen waar een goed financieel systeem mee voor kan zorgen. Zo wordt duurzaam pensioengeld niet enkel een verhaal van negatieve zaken uitsluiten, maar ook van inzetten op positieve investeringen, als groene energie, steden op mensenmaat, waardige zorg en gezonde voeding voor iedereen."

*De SDG Voices zijn een initiatief van het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling. In 2016 gaf Minister van Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling het officiële startsein voor de SDG Voices Belgium campagne.  Naar internationaal voorbeeld worden elk jaar een aantal organisaties tot woordvoerders van de SDGs gekroond. In 2019 dragen zes nieuwe organisaties – Hidrodoe, Janssen Pharmaceutica, Ubuntu Festival, VIA Don Bosco, FairFin, VIA Don Bosco, Rikolto, FairFin en Rikolto – deze titel met trots uit. Elke dag stellen we een van onze nieuwe SDG Voice voor. Houd dus zeker onze website en sociale media in het oog!*