Opvolgingsindicatoren van de SDG's - Synthese van het maatschappelijk debat

03 October 2023

Een debat over de SDG's opvolgingsindicatoren werd door het Federaal Planbureau (FPB) en het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (FIDO) met deskundigen van de federale overheidsdiensten en met de belangrijkste adviesraden georganiseerd. De doelstellingen van dit debat waren een maatschappelijke consensus over deze indicatorenset te bereiken, het te verbeteren en prioriteiten te stellen over de uitbreiding met bestaande indicatoren en de ontwikkeling van nieuwe indicatoren. De resultaten van het debat zullen worden gebruikt om de set indicatoren de komende 3 jaar aan te passen: de meeste indicatoren zullen worden behouden, sommige zullen worden geschrapt en anderen zullen worden toegevoegd.

Synthese en aanbevelingen

De VN-lidstaten hebben in 2015 de Sustainable development goals (SDG's) aangenomen met 2030 als tijdshorizon (VN, 2015), gevolgd door een reeks van 231 indicatoren om de vooruitgang in de richting van deze doelstellingen te meten (UNSC, 2016 tot 2022).

In België werd het Interfederaal Instituut voor de Statistiek (IIS) belast met de organisatie van de opvolging van deze indicatoren. Er werd een lijst van 116 opvolgingsindicatoren opgesteld. Op dit moment publiceert het FPB op zijn website www.indicators.be een set van 82 SDG-opvolgingsindicatoren. Met de huidige middelen is het niet mogelijk een veel ruimere lijst te publiceren.

Het Rekenhof (2020) en het Federaal plan inzake duurzame ontwikkeling (Federale Regering, 2021) hebben voorgesteld een debat te organiseren met deskundigen van de federale overheidsdiensten en met de belangrijkste adviesraden. De doelstellingen van dit debat zijn onder meer om een maatschappelijke consensus over deze indicatorenset te bereiken, om het te verbeteren en om prioriteiten te stellen over de uitbreiding met bestaande indicatoren en de ontwikkeling van nieuwe indicatoren.

Dit debat werd in de eerste helft van 2023 georganiseerd op basis van een nota van het FPB/IIS waarin de 82 indicatoren, die momenteel worden gepubliceerd, worden opgenomen evenals voorstellen tot wijziging van deze set. Deze nota beschrijft de belangrijkste resultaten van dit debat. 157 indicatoren (waaronder de 82 die op dit moment worden gepubliceerd) werden er besproken. De op het debat gebaseerde voorstellen ter aanpassing van de huidige indicatorenset zijn de volgende (zie hoofdstuk 7).

67 indicatoren ongewijzigd laten (voor sommige daarvan zullen opsplitsingen worden toegevoegd).
10 indicatoren schrappen.
De definitie van 4 indicatoren verruimen en één indicator vervangen wanneer een alternatief zal ontwikkeld zijn.
12 nieuwe SDG-opvolgingsindicatoren toevoegen van de 75 nieuw besproken indicatoren.

Al deze wijzigingen (behalve de vervanging van één indicator) kunnen tegen eind 2025 worden doorgevoerd binnen de huidige middelen van de Task force duurzame ontwikkeling (TFDO) van het FPB. De set SDG-opvolgingsindicatoren zou dan eind 2025 84 indicatoren omvatten, waarvan er 16 geherdefinieerd of toegevoegd zouden zijn. De voorgestelde nieuwe set SDG-indicatoren voor 2025 staat in tabel 1. Daarnaast zal worden overwogen de, in het kader van de wet over aanvullende indicatoren naast het bbp (Belgisch Staatsblad, 2014), door het FPB ontwikkelde composiete welzijnsindicatoren in deze set op te nemen.

Merk op dat deze wijzigingen in sommige gevallen nader onderzoek vergen, wat kan leiden tot aanpassingen in het voorstel, waarbij de oorspronkelijke filosofie ervan zoveel mogelijk gerespecteerd zal worden.

Voor de 63 nieuwe indicatoren die besproken werden maar niet opgenomen in de set SDG-opvolgingsindicatoren tegen 2025, wordt voorgesteld om

23 indicatoren te ontwikkelen, waarvan 9 prioritair, en waarbij één een bestaande indicator zou vervangen;
40 indicatoren om diverse redenen niet op te nemen (bijvoorbeeld overlapping met een bestaande indicator). Twee ervan zullen niettemin geïntegreerd worden onder de vorm van opsplitsingen in bestaande indicatoren.

De opvolging van de SDG's is gebaseerd op bestaande indicatoren die door het FPB worden verzameld en opgevolgd. Merk op dat de 23 te ontwikkelen indicatoren door de bevoegde publieke diensten moeten worden ontwikkeld (eventueel in het kader van een Service Level Agreement van het IIS), waarvoor eventueel middelen beschikbaar moeten worden gesteld. Zodra ze ontwikkeld zijn, zou het FPB ze kunnen opnemen in de set van opvolgingsindicatoren, afhankelijk van de middelen die daarvoor beschikbaar zijn.

Deze nota wordt naar de Federale regering gezonden om de voorgestelde aanpak te bevestigen.