Kunnen we internationale voedselketens duurzaam maken?

04 December 2023

Dit was de ‘hamvraag’ tijdens het evenement 'Harvesting sustainability: is there a future for Palm Oil and Soy', dat op 16 november jl. werd georganiseerd door het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling (FIDO), The Shift en de federale overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

De milieu- en maatschappelijke impact van onze wereldwijde voedselproductieketens is aanzienlijk. Met dit in het achterhoofd heeft de Belgische federale regering een grondige analyse laten uitvoeren van de duurzaamheid van internationale voedselketens in België om te bepalen welke strategieën we moeten invoeren om de duurzaamheid en transparantie van internationale voedselketens te verbeteren.

Op dat evenement kwamen bijna 150 deelnemers samen uit verschillende maatschappelijke sectoren (overheid, Europese Gemeenschap in Brussel, ngo’s, bedrijven, sector- en handelsfederaties, academici) om te luisteren naar de resultaten van de studie en het debat over de duurzaamheid van waardeketens te volgen, waarbij de nadruk op de palmolie- en soja-industrie gelegd werd.

Herbeleef het evenement

Na een inleidende toespraak namens de minister van Klimaat, Leefmilieu, Duurzame Ontwikkeling en Green Deal, Zakia Khattabi, werden volgende 3 presentaties aan de deelnemers toegelicht:

Harvesting Sustainability Event – Presentatie van de ‘Beyond Food Study’, met de belangrijkste bevindingen van de 'Beyond Food'-studie, door BASIC (Bureau d’Analyse Sociétale d’Intérêt Collectif)
Sustainable food supply chains ? Emerging rules , waarbij de verhouding van de studie met betrekking tot het Europese wettelijke kader wordt toegelicht, door Dr. Boris Verbrugge (HIVA KU Leuven)
Can we make global supply chains sustainable? Key note speech van professor Olivier De Schutter, speciale rapporteur van de Verenigde Naties.

De voormiddag werd afgesloten met een debat over "Multistakeholderplatformen: hebben ze een toekomst in de voedselwaardeketens?" In de namiddags konden de deelnemers drie workshops volgen:

Kunnen we de palmoliewaardeketen duurzaam maken?
Kunnen we de sojawaardeketen duurzamer maken?
Capaciteitsopbouw voor een duurzaam beheer van internationale voedselketens.

Onderstaande video geeft een overzicht van de belangrijkste onderwerpen die tijdens het evenement aan bod zijn gekomen. Ontdek het in slechts vijf minuten!

Enkele conclusies en stof tot nadenken

Dankzij deze zeer verrijkende interacties konden we een aantal conclusies trekken en verschillende denksporen ontwikkelen.

De eerste workshop, gewijd aan de palmolie-industrie, begon met een rondetafelgesprek over de uitdagingen waarmee kleine spelers worden geconfronteerd om de RSPO-certificering te verkrijgen en toegang te hebben tot de Europese markt. Het belang van een landschappelijke aanpak werd benadrukt, evenals de mogelijkheden en beperkingen van projecten voor het opsporen van ontbossing via radars.

De sessie werd afgerond met een oproep voor gezamenlijke acties en meer transparantie over de bevoorrading. In de debatten in kleine groepen werd onderstreept dat er behoefte is aan een grondige risicobeoordeling wat de bevoorrading betreft (met vermelding van de verschillen tussen productscheiding en massabalans), en transparantie in de dialoog met de leveranciers. Verder werd de klemtoon gelegd op wat de uitdagingen zijn om te voldoen aan de EU-verordening over het controleren van de uitstoot van broeikasgassen en de behoefte om de dialoog te bevorderen.

Tijdens de tweede workshop, gewid aan de sojasector werd de nadruk gelegd op het feit dat de toename in onze consumptie van dierlijke producten de sojaproductie aanzienlijk heeft verhoogd, doordat soja wordt gebruikt als veevoer. Bijgevolg werd steeds meer grond omgevormd en ontbost voor sojateelt. De verdere sessies bestonden onder meer uit debatten over een reeks Europese wetten, waaronder de EUDR, CSDDD, CSRD en de reglementering over dwangarbeid. Er werd besproken of en hoe deze wetten en regels kunnen helpen om de situatie te verbeteren en de tekortkomingen te dichten, bijvoorbeeld wat betreft het toepassingsgebied.

Tijdens de derde workshop werd een breed scala aan due diligence-praktijken gedeeld, waaronder gedragscode, langetermijnrelaties met leveranciers, audits, labels, LCA-methodologische normen (LevensCyclusAnalyse), enz.

Dit was ook een gelegenheid om bedrijven en andere organisaties aan te moedigen om op het vlak van due diligence actie te ondernemen. Terwijl ze hun praktijken gaandeweg verfijnen met een kritische blik op de gehantterde praktijken alsook op de vooruitgang die ze boeken in hun streven naar duurzamere toeleveringsketens.