Hoe duurzaam is de nieuwe Europese commissie?
Meer dan haar voorgangers verkondigt commissievoorzitter Ursula von der Leyen te willen kiezen voor een duurzaam Europa. Maakt de commissie deze belofte waar in hun beleidsplannen?
We zetten de belangrijkste voornemens en acties die de commissie rond duurzame ontwikkeling aangaat voor u op een rij.
Duurzame prioriteiten
Bij aantreden vat een nieuwe Europese commissie haar visie en beleidsplannen samen in enkele beleidsprioriteiten. Naast de gewoonlijke focus op democratie, digitalisering en een sterke Europese unie zien we deze keer ook twee duurzame topprioriteiten. Met zijn European Green Deal en een focus op een ‘economy that works for people’ belooft deze commissie werk te maken van een sterk beleid rond duurzame ontwikkeling. Daarnaast onderstreept deze commissie ook haar ambities om de duurzame ontwikkelingsdoelen of SDG’s te mainstreamen in alle beleidsdomeinen. In haar missiebrieven legt commissievoorzitter Ursula Von der leyen verantwoordelijkheid om de SDG’s te doen slagen bij de Europese Commissie in zijn geheel en spoort ze haar commissarissen aan om binnen hun beleidsdomein bij te dragen aan het behalen van de SDG’s.
European Green Deal
Indien de European Green Deal verwachtingen kan inlossen, zal deze groeistrategie een enorme impact hebben op duurzame ontwikkeling binnen en buiten de Europese Unie. Het Europa van de European Green Deal is een rechtvaardige en welvarende samenleving met grondstofzuinige doch competitieve economie. Tegen 2050 staat de economische groei los van het gebruik van grondstoffen en is er geen netto-uitstoot van broeikasgassen meer. Het Europa van de European Green Deal beschermt ook zijn natuurlijke ecosystemen en de gezondheid en het welzijn van zijn burgers. Met andere woorden, de European Green Deal is een deel van het antwoord van de EU op de agenda van de Verenigde Naties voor 2030 en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
Ook de eerder aangekondigde ambities rond SDG-mainstreaming vinden we terug in de European Grean Deal. Cruciaal voor een succesvolle SDG-mainstreaming is enerzijds op nationaal niveau budgettair en fiscaal beleid dat rekening houdt met de gevolgen van de duurzame transitie en anderzijds op Europees niveau groene financiering en duurzame investeringen, die de duurzame beleidsinspanningen van de lidstaten nog verder ondersteunt. Het Just Transition Mechanism zal zulke financiering en investeringen makkelijker maken. Dit mechanisme helpt fondsen vrij te maken voor de heroriëntatie van sectoren en regio’s die sterk afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Maar financiële middelen alleen is niet voldoende om een duurzame transitie te verzekeren. De European Green Deal blijft het belang van onderzoek, innovatie en onderwijs onderstrepen.
Voor het eerst spreekt de commissie ook over ‘a green oath to do no harm’. De commissie wil, met andere woorden, alle EU acties en beleidsmaatregelen op elkaar af te stemmen om tot een zo efficiënt en coherent mogelijk beleid te komen voor een eerlijke en duurzame transitie. Agenda 2030 en de SDG’s zijn een ideaal kader om deze doelstelling te ondersteunen aangezien ze het potentieel hebben om synergies en trade-off’s tussen verschillende maatregelen bloot te leggen en ze als leidraad kan dienen om de meest duurzame keuze te maken.
Vaarwel jaarlijkse groeianalyse, hallo jaarlijkse duurzame groeistrategie !
Het Europees engagement voor een ‘menselijke’ economie blijkt uit de lancering van de jaarlijkse duurzame groeistrategie. Voorheen beraadde de commissie zich in zijn jaarlijkse groeianalyse enkel over de economische toestand van de EU en de visie om de Europese economie te laten groeien. Ursula von der Leyen’s commissie kiest niet meer voor een jaarlijkse groeianalyse, maar gaat voor een jaarlijkse duurzame groeistrategie. Deze nieuwe strategie combineert traditionele economische doelstellingen rond stabiliteit en productiviteit met doelstellingen voor milieu en sociale rechtvaardigheid. Zo wekt de commissie de indruk dat ze een economisch beleid wil voeren waarin mens en planeet centraal staan en stapt ze voor het eerst af van het idee dat economische groei op zich een doel moet zijn.
Door deze strategieverandering aan te kondigen tijdens het Europees semester, een periode waarin de Commissie concrete beleidsacties en fiscale hervormingen afspreekt met de afzonderlijke lidstaten, voert de Commissie de druk op bij de lidstaten om deze doelstellingen ook over te nemen. Daarnaast voegt de commissie ook een sociaal aspect toe aan het Europees Semester door de SDG’s en de ‘European Pillar of Social Rights’ in het evaluatieproces te integreren. Met deze acties versterkt de Commissie de kans op SDG-mainstreaming op verschillende beleidsniveaus en bij verschillende actoren.
Te vroeg voor conclusies
Tot nu toe benadrukt de von der Leyen commissie meer dan haar voorgangers het belang van een sterk beleid voor duurzame ontwikkeling. De European Green Deal, de jaarlijkse duurzame groeistrategie en de ambities om SDG’s te mainstreamen tonen engagement om Agenda 2030 te doen slagen. Een nauwgezette monitoring van de SDG’s op Europees niveau zal cruciaal blijven om verder te gaan dan enkel goede voornemens, maar een voorzichtig enthousiasme over de plaats van duurzame ontwikkeling in de visie van deze Europese regering is weldegelijk op zijn plaats.
