Rikolto is één van de SDG Voices

De SDG Voices zetten de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen in de verf. In 2019 dragen zes nieuwe organisaties deze titel uit. Rikolto is één van hen. We spraken met coördinatrice Hannelore Tyskens over hun plannen als SDG Voice.

FIDO: Kunnen jullie kort uitleggen wat Rikolto precies doet als organisatie?

Hannelore Tyskens: “Rikolto betekent ‘oogst’ in het Esperanto. Het zegt wat we doen. Enerzijds coachen we boeren om beter te oogsten, door op een efficiënte en milieuvriendelijke manier te ‘boeren’, én door sterke zakenpartners te worden. Anderzijds oogsten we samen met boeren, bedrijven, wetenschappers, overheden en consumenten nieuwe ideeën om op een rechtvaardiger manier zaken te doen in de voedingssector. Want een betere wereld, begint bij ons eten.

Dat bedoelen we letterlijk. De impact van ons voedselsysteem op gezondheid, klimaat, economie en maatschappij is gigantisch. Boeren die niet meer van hun stiel kunnen leven, voedselschaarste en prijsschommelingen, ontbossing en waterschaarste. Dat pakt Rikolto aan. Niet een beetje, maar integraal en wereldwijd. Rikolto sleutelt aan alle aspecten van het voedselsysteem. Van de duurzame productie van voeding, een fair inkomen voor boeren, tot een goed aanbod in de supermarkten. Rikolto bouwt bruggen tussen bedrijven, overheden, universiteiten, financiële instellingen, consumenten en boerenorganisaties. We zaaien en oogsten structurele oplossingen samen, zodat uiteindelijk de duurzaamste keuze ook de makkelijkste keuze wordt, voor ons allemaal.”

De harde economische realiteit staat de duurzame keuze nog altijd in de weg. Als de klant niet vraagt naar meer duurzame producten, zal de retailer het ook niet riskeren om dit aanbod uit te breiden. 

FIDO: Wat is voor Rikolto nu precies ‘duurzame voeding’?

Hannelore Tyskens: “Wij vertrekken van een brede definitie van duurzaam: goed voor mens en planeet, nu en in de toekomst. Hoe maak je dat concreet? Voor voeding komen we dan in een zeer complex verhaal terecht, met niet altijd even eenvoudige en strikte grenzen van wat wel en wat niet duurzaam is omdat er zoveel is om rekening mee te houden. Om het concreter en praktischer te maken, hebben we die complexiteit vertaald in zes richtlijnen: minder vlees, duurzame landbouw, eerlijke handelsrelaties, lokaal en seizoensgebonden, duurzame vis en het vermijden van voedselverspilling. Gezond en lekker eten, goed voor mens, dier en planeet: dat is het doel.”

FIDO: Wat zijn jullie plannen als SDG Voice?

Hannelore Tyskens: “Er is een grote groep mensen die zich (als burger) zeer bewust zijn van de sociale en ecologische impact van de keuzes die we met z’n allen thuis, op restaurant of in de winkel maken, maar er zeker niet altijd in slagen om hier ook zelf naar te handelen – dat zien we als we naar ons kassaticket krijgen. Met de campagne ‘Ik ben meer dan mijn kassaticket’ geven we hen een stem. We gaan het gesprek aan met de supermarkten over bezorgdheden die ons kassaticket niet prijsgeeft, en we vragen hun hulp. Samen gaan we op zoek naar mogelijkheden om van de duurzaamste keuze, ook de makkelijkste keuze te maken.

Het jaar rond zullen we zowel online als offline, op verschillende locaties in Vlaanderen, mogelijkheden creëren voor consumenten om in gesprek te gaan met iemand van hun lokale supermarkt, een boer, een medewerker van de overheid,... rond duurzame voeding en de concrete drempels die we hier allemaal in tegenkomen eens we onze inkopen doen.

Om zoveel mogelijk consumenten een stem te geven, gaan we hiervoor in samenwerking met een aantal grote ledenorganisaties: Test Aankoop, Gezinsbond, KVLV, Femma, Landelijke Gilden en Fairtrade Belgie.”

We willen supermarkten niet tegen de schenen schoppen, want het probleem ligt ook deels bij ons, de consument. We kiezen allemaal graag voor de makkelijke optie in drukke tijden. Maar laat dat je niet tegenhouden om toch je stem te laten horen. Duurzaam consumeren mag niet moeilijk zijn. Het zou de makkelijkste keuze moeten zijn.

FIDO: Waar knelt het schoentje voor de supermarktketens om te verduurzamen? En voor de consument om duurzamere keuzes te maken?

Hannelore Tyskens: “In België zijn er vijf grote supermarktketens waar het grootste deel van de consumenten hun belangrijkste voedingsaankopen doen. Het gaat hier over 80% van de Belgische consumenten, die een groot deel van hun aankopen in een handvol grote supermarktketens doen.  Die supermarktketens hebben dus het potentieel om ons allen een duwtje in de goeie richting te geven (door de plaats van producten in de winkelrekken, hoe ze geëtaleerd worden, door het toepassen van marketingtechnieken op duurzamere producten, of zelfs door hun aanbod stapsgewijs in zijn geheel te verduurzamen).

Klinkt als een kwestie van goeie wil, maar zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Veel goeie wil strandt bij een harde economische realiteit: zo lang de klant niet uitdrukkelijk (via zijn keuzes in de winkel) vraagt naar meer duurzame producten, zal een retailer het niet riskeren om deze klanten te verliezen. En die harde cijfers tonen dat de meeste van ons sporadisch eens bio of fair trade koopt, maar zich verder toch vooral laat leiden door prijs/kwaliteit, en eventueel gezondheid.
Met Ik ben meer dan mijn kassaticket willen we laten zien dat dat niet het volledige plaatje is. De cijfers laten zien wat we kopen, maar die cijfers zeggen niet altijd wat we als burger belangrijk vinden, en waar we als consument misschien gewoon een extra een zetje nodig hebben.

Het is dus hoog tijd om aan de supermarkten, op een andere manier, een duidelijk signaal te geven. Geen schenenschopperij, want het ligt ook aan ons. We zijn op een manier misschien allemaal hypocriet. Maar onze bezorgdheid is oprecht. Dus we gaan in gesprek.”
 

FIDO: Hebben jullie handige tips voor de consument om duurzamer inkopen te doen?

Hannelore Tyskens: “Er zijn tal van kleine en grotere inspanningen die je kan doen. Onze zes richtlijnen kunnen je daar zeker bij helpen. Waar het lukt zou ik proberen een aantal vaste gewoontes te veranderen, dat kan iets heel eenvoudig zijn. Koop in verhouding wat minder vlees, dan hoef je zelfs je menu niet meteen aan te passen. En door een lijstje te maken, vermijd je dat je teveel koopt, en heel wat moet weggooien (dat is niet alleen slecht voor de planeet, maar ook voor je portemonnee).  Als je van kleine dingen een gewoonte kan maken, heeft het meer impact. Ook kost zo’n verandering na een tijdje niet meer zoveel moeite, waardoor je weer ruimte krijgt om andere dingen te proberen: kan het ook zonder vlees, of zelfs zonder zuivel? Probeer eens iets met peulvruchten, … En wat was er weer van het seizoen? Het een zal misschien wat sneller een gewoonte worden dan het ander.

Maak je vooral niet te druk over hoe (in)consequent je bent.  En hoe dan ook: laat je stem horen. Ook – of misschien zelfs zeker – als je er niet altijd zelf in slaagt. Want duurzaam consumeren mag niet moeilijk zijn. Het zou de makkelijkste keuze moeten zijn.”

*De SDG Voices zijn een initiatief van het Federaal Instituut voor Duurzame Ontwikkeling. In 2016 gaf Minister van Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling het officiële startsein voor de SDG Voices Belgium campagne.  Naar internationaal voorbeeld worden elk jaar een aantal organisaties tot woordvoerders van de SDGs gekroond. In 2019 dragen zes nieuwe organisaties – Hidrodoe, Janssen Pharmaceutica, Ubuntu Festival, VIA Don Bosco, FairFin, VIA Don Bosco, Rikolto, FairFin en Rikolto – deze titel met trots uit. Elke dag stellen we een van onze nieuwe SDG Voice voor. Houd dus zeker onze website en sociale media in het oog!*