Duurzame-ontwikkelingsindicatoren 2024: minder dan een derde van de doelen bereikt

11 March 2024

Op 20 februari publiceerde het Federaal Planbureau (FPB) zijn verslag Duurzame-ontwikkelingsindicatoren; een beoordelingsinstrument om jaarlijks na te gaan welke vooruitgang België heeft geboekt inzake de duurzame-ontwikkelingsdoelstellingen. De resultaten zijn echter niet bemoedigend: minder dan een derde van deze doelstellingen wordt bereikt. Bovendien is de welzijnsindicator bijna op het laagste niveau sinds 2005.

Hoe is het gesteld met duurzame ontwikkeling in België? Dat onderzocht het FPB aan de hand van zo’n 80 indicatoren. De analyse laat toe om te zien of ons land op weg is om de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) te halen en hoe het gesteld is met het welzijn van de huidige generatie in België en de beschikbare middelen voor het welzijn van de toekomstige generaties.

Ter ondersteuning van de besluitvorming voert het FPB studies en prognoses uit over economische, sociaaleconomische en milieubeleidskwesties. Het onderzoekt ook de integratie ervan op het gebied van duurzame ontwikkeling.
De wet van 14 maart 2014 legde een verplichting vast om de evolutie van een reeks indicatoren te definiëren en op te volgen om "de levenskwaliteit, de menselijke ontwikkeling, de sociale vooruitgang en de duurzaamheid van onze economie" te meten. Het heeft als doel volgende zaken te meten:

het welzijn van individuen en de ontwikkeling van de samenleving;
het vermogen van toekomstige generaties om hun welzijn en ontwikkeling te behouden en zelfs te verbeteren;
de impact van België op de rest van de wereld.

Elk jaar publiceert het FPB de resultaten in een verslag dat de balans opmaakt van de vooruitgang die België heeft geboekt op het vlak van duurzame ontwikkeling.

België behaalt minder dan een derde van de doelstellingen

Uit een analyse van 51 indicatoren blijkt dat België tegen 2030 op weg is om minder dan een derde van de doelstellingen (16 op 51) te behalen: ons land is onder andere goed op weg voor wat betreft de hoeveelheid waterverbruik, het aandeel jongeren dat niet werkt en geen onderwijs of opleiding volgt, en de investering in onderzoek en ontwikkeling. Als de huidige ontwikkelingen zich doortrekken, dan zal ons land 21 doelstellingen op 51 niet halen, zoals bijvoorbeeld het geval is voor onvoldoende leesvaardigheid, de hoeveelheid duurzame visvangst of het vervoer van personen per wagen. Voor de andere 14 indicatoren is de evolutie onvoldoende duidelijk.

Uit een analyse van 51 indicatoren blijkt dat België tegen 2030 op weg is om 16 op 51 doelstellingen te behalen bij voortzetting van de huidige trends.

De welzijnsindicator is bijna op het laagste niveau sinds 2005

Het rapport laat ook een dalende trend zien van de welzijnsindicator in België tussen 2005 en 2022. In 2020, aan het begin van de coronacrisis, bleef de indicator stabiel, omwille van de versterkte solidariteit en de betere socio- economische indicatoren die zwaarder doorwogen dan de verslechtering van de mentale gezondheid. Maar na een stijging in 2021 gleed in 2022 de welzijnsindicator, vooral omwille van een verslechterde fysische en mentale gezondheid, af naar bijna het laagste niveau sinds 2005.

Het rapport toont ook een dalende trend van de welzijnsindicator.

Huidige ontwikkeling van België blijft niet houdbaar

Om de houdbaarheid van het welzijn in kaart te brengen, kijkt het FPB naar de evolutie van de middelen die de toekomstige generaties nodig hebben om hun welzijn op te bouwen. Het menselijk kapitaal (onder andere gemeten op basis van het aantal gediplomeerden van het hoger onderwijs) en het sociaal kapitaal (dat o.a. kijkt naar het vertrouwen in de instellingen) zijn de afgelopen tiental jaren licht gestegen daar waar het economisch kapitaal (bv. machines) sterk toegenomen is. Wat er sinds het begin van de jaren 90 daarentegen aanzienlijk en continu daalt, is het milieukapitaal (waaronder de waterkwaliteit en biologische diversiteit). Gezien de achteruitgang van het milieukapitaal, blijft de huidige ontwikkeling van België niet houdbaar