De balans van het SDG Forum (28-29/10): SDG’s blijven bakens voor de toekomst

2030 Agenda met 17 SDG’s voor een duurzame toekomst

Op 25 september 2015 namen alle 193 VN-lidstaten, in naam van hun bevolking, een nieuwe ambitieuze agenda met horizon 2030 aan. Deze bevat zeventien doelstellingen - de Sustainable Development Goals of SDG's - om onze wereld weer op het pad van duurzame ontwikkeling te brengen. De 2030 Agenda houdt een globaal plan en een holistisch kader voor duurzame ontwikkeling in. De 17 SDG’s zijn bijzonder sterk met elkaar gelinkt, zoals de maatschappelijke en internationale uitdagingen op dit moment.

Tweedaags SDG Forum

Op 28-29 oktober 2020 – als afsluiting van de SDG Week - ging voor de derde maal het SDG Forum door, deze keer in digitale vorm wegens COVID-19. Als multi-stakefoldersforum over de SDG’s in de Benelux betrok het SDG Forum zoveel mogelijk stakeholders en bood het een breed scala aan workshops, plenaire sessies en paneldebatten aan. Het SDG Forum werd georganiseerd door 18  partnerorganisaties, uit alle hoeken van de duurzame ontwikkelingssector, zowel actoren die ook bij vorige edities aanwezig waren als nieuwe actoren (sportsector, provincies, …). Gedurende deze twee dagen kregen beleidsmakers, instellingen, bedrijven, NGO’s en academici de kans om SDG-ideeën en oplossingen met elkaar uit te wisselen. Het SDG Forum kon opnieuw op veel interesse rekenen: meer dan 1000 personen schreven zich in voor deze editie van 2020.

Grotere uitdagingen met de COVID-19-crisis

Bovenop de klimaatcrisis, worden wij momenteel geconfronteerd met  de COVID-19-crisis die een enorme impact op economisch en  humanitair vlak heeft. Door de pandemie is het aanzienlijk lastiger geworden de SDG’s te realiseren. We moeten samen naar duurzame oplossingen zoeken en acties ondernemen, elkeen vanuit zijn eigen rol en mogelijkheden, met geïntensiveerde inspanningen. De huidige uitdagingen kunnen ons ook juist extra motiveren om de economieën en samenlevingen tijdens en na COVID-19 te heroverwegen om ze veerkrachtiger, inclusiever, welvarender en duurzamer te maken, met respect voor de mensenrechten en de grenzen van de planeet.

Het multilateraal VN-kader is onmisbaar bij de aanpak en het voorkomen van de crisissen

De goedkeuring van de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling was ongetwijfeld één van de grote verwezenlijkingen op het vlak van de internationale samenwerking in de voorbije decennia. Alle lidstaten van de VN zijn het toen eens geworden over een mondiaal actieplan en ethisch kompas voor de uitroeiing van extreme armoede, de vermindering van de ongelijkheden en de bescherming van de planeet. Dit in een context van snelle globalisering. Vijf jaar na de lancering van dit ambitieuze programma, legt de COVID-19-gezondheidscrisis die we doormaken de vinger op de zwakke punten en structurele problemen van het huidige systeem. Het SDG Forum vraagt om de nadruk te leggen op de bijzonder belangrijke rol van de VN, en om de Agenda 2030 – samen met het VN Handvest en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens – als leidinggevende principes en concrete bouwstenen te gebruiken voor een méér rechtvaardige, milieuvriendelijke, welvarende, vredevolle, goed bestuurde én menswaardige samenleving. Internationale samenwerking moet worden versterkt en vernieuwd om gezamenlijk de uitdagingen aan te gaan waarvoor de wereld zich gesteld ziet, met inbegrip van de huidige COVID-19-crisis.

De verschillende actoren zijn essentieel in de realisatie van de SDG’s

Burgers en hun verschillende organisaties horen uiteraard bij deze essentiële actoren in de realisatie van de SDG’s. Verschillende workshops gingen in op capaciteitsopbouw en het gebruik van specifieke instrumenten voor relevante, lokale oplossingen die de transitie stimuleren. Belangrijk is ook om groepen die in een precaire situatie leven – en vaak het eerst en het meest de gevolgen van de klimaatcrisis en de actuele COVID-crisis ondervinden - te betrekken bij het debat en beleid rond duurzame ontwikkeling, in de realisatie van de SDG’s en de daaraan verbonden mensenrechten en bij het ontwerp van gepaste beleidsmaatregelen. ’To leave no one behind’ vormt de centrale boodschap van de 2030 Agenda.

In deze editie van het SDG Forum was er veel aandacht voor de essentiële rol van bedrijven in de realisatie van de SDG’s  en de transitie naar een duurzame samenleving. Er werd uitgewisseld over de mogelijkheden en initiatieven van bedrijven  om economische ontwikkeling en maatschappelijke verantwoordelijkheid te combineren. Belangrijk is om bedrijfsinitiatieven, circulaire economieprojecten, unieke (publiek-private) partnerschappen en zinvolle initiatieven die aan deze twee doelstellingen voldoen, te promoten, te communiceren en te sensibiliseren.

Tegelijk werd SDG 8 ‘Inclusieve duurzame groei en waardig werk’ naar voren geschoven in functie van de aanpak van de sociale en economische crisissen, met een fundamentele rol voor sociale bescherming en sociale dialoog. Daarnaast werden ook de voorlopige resultaten van National Baseline Assessment voorgesteld over hoe beleid en praktijk in lijn kunnen gebracht worden met de VN richtsnoeren met betrekking tot bedrijven en mensenrechten.

Ook sterk klonk de oproep dat de verschillende overheden hun rol opnemen en een kader uitzetten.

Op het SDG Forum was veel aandacht voor de lokale besturen en hun bevoegdheden, cruciaal om  de transitie naar een duurzame samenleving in gang zetten. Lokale besturen zetten alvast de stap vooruit, met bijvoorbeeld een SDG-monitor in Vlaanderen die de vooruitgang per lokaal bestuur in kaart brengt, en pilootsteden als Harelbeke die op lokaal niveau SDG’s meenemen in beleidsdoelstellingen, actieplannen en concrete acties, opvolging en rapportering.

Wat de beleidsteksten betreft, zijn in het nieuwe federale regeerakkoord, maar ook in de beleidsprogramma’s van de gemeenschappen en gewesten, verschillende verwijzingen naar de SDG’s. Maar de situatie is urgent. Gezien de urgentie is het essentieel dat de ambities  versneld in concrete acties omgezet worden. België (federaal, gewesten en gemeenschappen) moet overigens niet van nul beginnen. Er is reeds een wet Duurzame Ontwikkeling, grondwettelijke verankering en een institutionele set-up voor duurzame ontwikkeling. België heeft Agenda 2030 publiek verdedigd, heeft in beleidsplannen, strategieën en verklaringen zichzelf diverse opdrachten opgelegd, zoals terugkerende rapportering bij de VN.

Op het SDG Forum werd de SDG Barometer voorgesteld. De resultaten tonen ons dat veel verschillende bedrijven en organisaties duidelijk aan de slag gaan met de SDG’s maar ook dat we samen nog verder aan de weg naar 2030 moeten timmeren. Het is dan ook belangrijk om alle actoren daarbij te ondersteunen met stimuli, communicatie- en mediaplatforms, case studies, … Er is ook meer aandacht nodig voor de nood aan SDG-impactmeting, met een focus op een mogelijke aanpak en de voordelen ervan. De SDG Barometer toont een draagvlak bij heel wat actoren om tot een dergelijke impactmeting over te gaan.

De opmaak van een nieuw ‘Nationaal Vrijwillig Rapport’ is nodig

Als basis hiervoor is het belangrijk om op korte termijn een nieuw ‘Nationaal Vrijwillig Rapport’ op te maken over de implementatie van de SDG’s in België, zoals voorzien in de Nationale Strategie voor Duurzame Ontwikkeling en aanbevolen door het Rekenhof. Het eerste rapport dateert van 2017, maar was vooral een inventarisatie van de situatie zoals die kort na de goedkeuring van Agenda 2030 in 2015 is vastgesteld. Het is van essentieel belang dat België het Decennium van Actie voor de verwezenlijking van de SDG’s kan beginnen door de verschillende actoren van de samenleving (overheden, bedrijven, verenigingen, academici en burgers) samen te brengen voor de uitvoering van de SDG’s. Een nieuw ‘Nationaal Vrijwillig Rapport’ is een gelegenheid om de actoren te mobiliseren, de balans op te maken van wat er is gedaan, de ambities voor de komende jaren vast te stellen, en een effectmeting te voorzien.

Partnership en samenwerking staan centraal!

De modaliteiten van een dergelijk ‘Nationaal Vrijwillig Rapport’ zijn een illustratie van het enorme belang van samenwerking voor de 2030 Agenda. De grote uitdagingen waar we voor staan, kunnen alleen beantwoord worden als we allen samenwerken. HM Koningin Mathilde benadrukte in haar openingstoespraak van het SDG Forum het belang van deze samenwerking. Multi-actorale, multisectorale en internationale partnerschappen – expliciet aanwezig in SDG17 - vormen de hefboom bij uitstek om de SDG’s waar te maken. Met het SDG Forum 2020 werd daar alvast werk van gemaakt. De partnerorganisaties van het SDG Forum kijken uit naar het vervolg, in functie van een duurzame samenleving en economie.

Informatie over het SDG-Forum 2020 en de verschillende workshops is te vinden op: www.sdgforum.be